Mammapoli

Wat is de Mammapoli?

Mamma is de medische term voor uw borst. De mammapoli is een polikliniek voor borstafwijkingen. U bent verwezen naar de mammapoli omdat u een verandering in uw borst(en) heeft geconstateerd of omdat bij het bevolkingsonderzoek een afwijking op de foto's gezien is. Ook patiënten waarbij de diagnose borstkanker is gesteld en hiervoor onder behandeling zijn bezoeken de mammapoli voor controle-afspraken. De behandeling voor borstkanker is heel divers en persoonsgebonden.  Het is goed u te realiseren dat voor u persoonlijk de situatie anders kan zijn dan beschreven.

Kwaliteit van zorg

Het Elkerliek ziekenhuis vindt het belangrijk om goede kwalitatieve zorg te bieden voor patiënten met borstkanker. In Nederland zijn een aantal kwaliteitsindicatoren vastgesteld door de NABON Breast Cancer Audit (NBCA),  waar ziekenhuizen aan moeten voldoen om kwalitatief goede zorg te kunnen verlenen. de NABON Breast Cancer Audit (NBCA). Hierin wordt de verrichte borstkankerdiagnostiek en –behandelingen en de resultaten hiervan geregistreerd. Zo krijgt de beroepsgroep inzicht in de kwaliteit van de eigen zorg én die van collegae doordat eigen resultaten worden gespiegeld aan het landelijk gemiddelde. Met deze zogenoemde spiegelinformatie kunnen zij hun werk aantoonbaar verbeteren. De NBCA-registratie is een initiatief van het Nationaal Borstkanker Overleg Nederland (NABON) met gemandateerde leden van alle beroepsverenigingen betrokken bij de diagnostiek en behandeling van borstkanker. Het betreft borstkankerchirurgen, radiologen, pathologen, radiotherapeuten, internist-oncologen en plastisch chirurgen. Hierbij zijn ook vertegenwoordigers van patiëntenverenigingen betrokken (NBCA, Z.D.). De resultaten van deze registratie worden gepubliceerd in het jaarlijkse Transparantieportaal.

Professionele standaard

Het Elkerliek ziekenhuis behandeld patienten met borstkanker volgens de landelijke richtlijn voor de behandeling van borstkanker. Aan het verlenen van oncologische zorg voor de patiënt met een mammacarcinoom zijn voorwaarden opgesteld door de Stichting Oncologische Samenwerking (SONCOS).

Het Elkerliek Ziekenhuis maakt deel uit van het Oncologisch Netwerk Zuidoost Nederland OncoZON. Dit is het oncologisch netwerk van negen ziekenhuizen en twee radiotherapeutisch instituten (Maastro+ en CZE) in de regio zuidoost Nederland. Een professioneel netwerk van instellingen die de handen ineen hebben geslagen om in deze regio de best mogelijke zorg op het gebied van kanker te bieden. Uniek is dat alle instellingen contractueel hebben vastgelegd dezelfde procedures en werkwijzen te volgen, gebaseerd op landelijke richtlijnen en normeringen. Zo weet de patiënt dat hij exact dezelfde topzorg krijgt in iedere instelling van het netwerk. Binnen het netwerk zijn ook afspraken gemaakt over het verwijzen van patiënten naar specifieke expertisecentra. Kijk voor meer informatie op: Oncozon

Wat kunt u verwachten?

Op de Mammapoli wordt u als eerste gezien door een verpleegkundig specialist. Zij is een master opgeleide verpleegkundige met een expertise in de behandeling van goed en kwaadaardige borstaandoeningen. Zij neemt uw anamnese af en vraagt naar uw eventuele klachten en doet een lichamelijk onderzoek van de borsten (inspectie en bevoelen). Daarna gaat u naar de afdeling radiologie voor röntgenonderzoek:

• een mammografie; Een mammografie is een röntgenfoto van de borst en wordt gebruikt om afwijkingen op te sporen. Bij het maken van een mammografie wordt de borst samengedrukt om een goed beoordeelbaar beeld te krijgen. Het samendrukken van de borst kan als pijnlijk ervaren worden, maar is niet gevaarlijk. Ook na operaties of het plaatsen van protheses is het geen probleem om een mammografie te laten maken. Een vrouwelijke laborante voert het onderzoek uit.
• eventueel een echografie: Bij een echografie wordt er een afbeelding van uw borst en eventueel van de oksel gemaakt met behulp van geluidsgolven. Voor een goede geleiding van geluidsgolven wordt gel op de borst aangebracht. De radioloog gaat met een echoapparaatje over uw borst. Naar aanleiding van het onderzoek is het soms nodig om een punctie of biopt uit te voeren. 

Soms is het nodig om aansluitend aan de mammografie en de echo een biopt (punctie) te verrichten, om te bepalen of een afwijking in de borst goedaardig of kwaadaardig is. Er zijn 2 methodes te onderscheiden: met behulp van echografie of röntgenstraling (stereotactisch biopt)

Punctie met behulp van echografie

De afwijking wordt met behulp van echografie in beeld gebracht, waarna er met een naald cellen of wat weefsel afgenomen wordt. Dit weefsel wordt in het laboratorium door de patholoog onderzocht. 

Stereotactisch biopt

Als de afwijking in de borst niet met echo te zien is, wordt er gekozen voor een punctie met behulp van röntgenstraling: een stereotactisch biopt. Hiervoor moet een aparte afspraak gemaakt worden. Dit wordt op zo kort mogelijke termijn gepland. U moet er rekening mee houden dat dit onderzoek ongeveer 45 minuten duurt. Het onderzoek vindt zittend op een stoel plaats, waarbij de borst op dezelfde manier als bij de mammografie geklemd wordt tussen 2 plaatjes. Om de afwijking nauwkeurig te bepalen worden er röntgenfoto’s gemaakt. De radioloog bepaalt de exacte plaats met behulp van een computer. De borst wordt plaatselijk verdoofd en met een speciale naald wordt wat weefsel afgenomen. Dit weefsel wordt in het laboratorium door de patholoog onderzocht. Om de punctieplaats terug te kunnen vinden wordt er meestal een ‘marker’ in de borst achtergelaten.

Na een punctie ontstaat vaak een bloeduitstorting op de aanprikplaats. Deze verdwijnt na verloop van tijd.

Soms wordt bij een punctie onvoldoende weefsel verkregen om een betrouwbare diagnose te stellen. In dat geval kan het nodig zijn om de punctie te herhalen. Wanneer we ook dan geen diagnose kunnen stellen en er is twijfel over de aard van de afwijking, kan het nodig zijn om de afwijking operatief te verwijderen of we vervolgen de afwijking en maken afspraken voor de nieuwe controle.

Aanvullende onderzoeken

Soms is het nodig om aanvullend onderzoek te doen

MRI

MRI staat voor Magnetic Resonance Imaging. Bij dit onderzoek worden met sterke magneetvelden en radiogolven foto’s gemaakt van organen en weefsels in het lichaam. Tijdens het onderzoek ligt u op de buik op een beweegbare onderzoekstafel, met de armen naar voren. De borsten hangen zo vrij in de spoel en kunnen goed in beeld worden gebracht. Als u goed ligt, wordt de tafel de tunnel in geschoven. Het lichaamsdeel dat onderzocht moet worden, ligt in het midden van de tunnel. Het is heel belangrijk dat u tijdens het onderzoek stil ligt. Als u niet stil ligt, kan de opname mislukken en moet deze opnieuw worden gedaan.

PET CT

n een PET/CT-scan worden PET en CT gecombineerd. Deze twee technieken vullen elkaar aan. PET is de afkorting van Positron Emissie Tomografie. PET geeft informatie over de stofwisseling van weefsels. Hiervoor wordt een zeer kleine hoeveelheid radioactieve stof ingespoten die wordt opgenomen door de te onderzoeken weefsel. CT is de afkorting van Computer Tomografie. CT maakt gebruik van röntgenstraling en geeft informatie over de structuur van weefsels.

Uitslag van het onderzoek

Wanneer de röntgenonderzoeken zijn afgerond, komt u terug op de Mammapoli. Daar bespreekt de verpleegkundig specialist samen met u de uitslag en krijgt u uitleg over het eventuele vervolg.

Indien een punctie is uitgevoerd, kan er in overleg met de patient na 24 uur een telefonische afspraak worden gemaakt, voor het bespreken van de voorlopige punctie uitslag. U hoort alleen of de uitslag goed of kwaadaardig is, aangezien de volledige uitslag drie werkdagen in beslag neemt. Afhankelijk van de voorlopige uitslag wordt er met u een vervolgafspraak gepland.

De diagnose

Goedaardige afwijking

Er zijn goedaardige en kwaadaardige tumoren. Alleen een kwaadaardige tumor is kanker. Goedaardige tumoren zijn niet “invasief” dat betekent dat ze niet door andere weefsel heen groeien. Daarom kunnen ze ook niet metastaseren (uitzaaien) naar andere weefsels.

De meest voorkomende goedaardige tumoren zijn:

• Fibroadenoom
• Phylloides tumor
• Cyste
• Lipoom

Mastopathie

Veel vrouwen hebben last van pijnlijke borsten, die regelmatig gespannen aanvoelen en nauwelijks aanraking verdragen. Bij mastopathie zijn één of meer knobbels in het borstweefsel te voelen. Het borstklierweefsel voelt vaak onregelmatig aan. De borsten kunnen heel gespannen zijn en groter worden. Soms is er afscheiding uit de tepel(s). Ook kunnen er cysten ontstaan (cysteuze mastopathie).

Borstkanker

Er zijn verschillende vormen van (voorstadium) van borstkanker. De meest voorkomende vorm is invasief ductaal carcinoom en Ductaal carcinoma in situ (DCIS). De verschillende vormen van borstkanker kunt u teruglezen in het PID (Patiënten Informatie Dossier).

Patiënten Informatie Dossier (PID)

Om u zo goed mogelijk te informeren krijgt u aan het begin van uw behandeling een informatiemap, het Patiënten Informatie Dossier. Hierin vindt u algemene informatie over kanker, maar ook specifieke informatie over uw aandoening en de behandeling die u moet ondergaan. Het PID wordt op maat samengesteld; afhankelijk van uw ziekte en uw behandeling. Tijdens uw bezoek(en) aan de verschillende hulpverleners, voegen zij de informatie die zij met u besproken hebben aan uw map toe.

Keuzehulp bij borstkanker

Wanneer er bij u borstkanker wordt vastgesteld, vinden wij het belangrijk dat u zelf mee kunt beslissen over uw behandeling. Voor veel vrouwen met vroegstadium borstkanker zijn twee lokale behandelingen beschikbaar: een borstsparende behandeling of een volledige borstverwijdering. Beiden geven dezelfde kans op overleving. De mammachirurg beoordeelt of deze opties technisch haalbaar zijn. Welke behandeling vervolgens het beste is, hangt vooral af van de voorkeur van de patiënt. Uit onderzoek blijkt dat patiënten vaak een barrière ervaren bij het delen van hun mening met hun arts als ze daar niet toe zijn uitgenodigd. Het is daarom belangrijk om patiënten en hun naasten te betrekken bij de keuze.

Communicatie tussen mammateam en patiënt staat centraal

1. De mammachirurg en/of verpleegkundig specialist legt behandelopties uit en dat er een keuze is.
2. De mammachirurg of verpleegkundig specialist nodigt patiënt uit om mee te denken en schrijft keuzehulp op recept voor.
3. De patiënt neemt thuis of met verpleegkundige de keuzehulp door.
4. De patiënt wordt ondersteund bij het maken van haar afwegingen en geeft aan wat zij belangrijk vindt.
5. Met de samenvatting ziet de mammachirurgen/ of verpleegkundig specialist in een oogopslag de afwegingen en voorkeur van de patiënt.
6. Het gesprek tussen patiënt en mammachirurg en/of verpleegkundig specialist is effectiever en leidt tot een betere relatie.

Ervaringen uit het gebruikersonderzoek

• Patiënt met borstkanker: “Het is eerlijk, helder en compact. Ik kan zo aangeven wat belangrijk voor mij is.”
• Mammachirurg: “Opmaak en samenvatting zijn erg prettig. Inhoudelijk zit het goed in elkaar, mooi beknopt en toch compleet.”
• Verpleegkundig specialist: “De stellingen gaan patiënten echt helpen bij het maken van de keuze.”

Contact

De Mammapoli vindt u op de polikliniek Chirurgie, op de 1e etage, locatie Helmond. U kunt een afspraak maken via de polikliniekassistente van de polikliniek Chirurgie. Deze polikliniek is van maandag t/m vrijdag van 08.00 - 12.00 en van 13.00 - 16.30 uur bereikbaar, via telefoonnummer: 0492 – 59 59 61

De verpleegkundig specialist is te bereiken via de BeterDichtbij app. Alle patiënten die onder behandeling zijn en/of een afspraak hebben op de mammapoli krijgen hiervoor  een uitnodiging via de mail.