Mastopathie

U heeft te horen gekregen dat er mastopathie bij u is vastgesteld. In deze folder vindt u hier meer informatie over. Het woord 'mastopathie' is afgeleid van de Griekse woorden 'mastos' (= borst) en 'pathos' (= aandoening). Het is de medische term voor allerlei goedaardige klachten van de borsten. Hieronder leest u er meer over.

Bij mastopathie is er sprake van pijnlijke borsten, meestal ook gepaard gaand met knobbelig borstklierweefsel. Het is een goedaardige aandoening en heeft niets met borstkanker te maken. Mastopathie komt vooral voor tijdens de vruchtbare jaren van een vrouw en kan op ieder moment beginnen. De borsten voelen pijnlijk en gespannen aan en er zijn knobbels of schijven te voelen. Dit kan bij beide borsten het geval zijn, maar kan ook in een klein gebied van een of beide borsten aanwezig zijn. Er kan ook afscheiding uit de tepel(s) komen. Er hoort geen bloed bij te zitten.

Ook kunnen er cystes ontstaan (cysteuze mastopathie). Een cyste is een holte gevuld met vocht. Een cyste is goedaardig, maar kan wel groter worden, soms wisselen van grootte of weer verdwijnen. Als er veel spanning op een cyste staat, kan deze ook pijnlijk zijn.

Mastopathie komt veel voor. Ongeveer 10%van de vrouwen ervaart zoveel pijnklachten van hun borsten dat ze in het dagelijks leven worden gehinderd. Meestal zijn de borsten al spontaan pijnlijk, maar dit kan erger worden bij bewegen en aanraking.

Mastopathie heeft te maken met gevoeligheid van het borstklierweefsel voor de vrouwelijke hormonen. Waarom en hoe dit ontstaat is niet bekend. Evenmin is bekend waarom die gevoeligheid ineens kan veranderen of soms maar beperkt kan zijn tot maar een klein deel van de borst. 

Een voorbeeld van hormonale invloed op de borsten, is de pijnlijkheid en spanning die vlak voor de menstruatie ontstaan. Ook bij zwangerschap of gebruik van de anticonceptiepil kunnen de borsten pijnlijk gezwollen zijn.   

Vormen van mastopathie

• Cyclische mastopathie
• Niet-cyclische mastopathie

Cyclische mastopathie
Dit is een vorm van mastopathie die de menstruatiecyclus volgt. De borsten zwellen op en worden pijnlijk enkele dagen tot een week voor de menstruatie. Als de menstruatie dan daar is, dan verdwijnen deze klachten weer, om bij de volgende cyclus weer terug te komen. Dit hoeft niet aanwezig te zijn vanaf de eerste menstruatie van een vrouw, maar kan op ieder moment in het vruchtbare leven beginnen en ook spontaan weer verdwijnen. De mate en plek van (pijn)klachten kan verschillen.

Niet-cyclische mastopathie
Dit komt minder vaak voor. Er is geen duidelijk patroon en de klachten volgen niet de menstruatiecyclus. De borsten voelen altijd gespannen en pijnlijk. Er kan ook alleen sprake zijn een duidelijk pijnlijke plek die als scherpe steken, branden of zeuren klachten geeft. Deze vorm van mastopathie komt vaker voor bij vrouwen boven de veertig. Na de menopauze zijn de klachten vaak verdwenen, maar sommige vrouwen houden er hun hele leven last van. Soms kan ook juist de overgang een trigger zijn om de klachten te laten starten.

Veel vrouwen met pijn in hun borst(en) zijn bang voor kanker. Mastopathie is geen kanker, maar een goedaardige afwijking. Vrouwen met mastopathie hebben niet meer kans op borstkanker. Het kan echter verwarrend zijn, omdat er wel een knobbel gevoeld kan worden. Bij mastopathie wordt op het mammogram of een echo niets gezien. Dat komt, omdat de knobbel gewoon onderdeel is van het normale borstweefsel en door de radioloog dus niet apart herkend wordt.

Behandelingen 

We weten niet goed hoe mastopathie ontstaat, maar er zijn wel mogelijkheden om de klachten te verminderen:

• Ondersteunende maatregelen
  Draag een goed aansluitende, stevige BH, zoals bijvoorbeeld een sport-bh, zodat de borsten zo min mogelijk kunnen bewegen. Zorg bij zware borsten voor brede schouderbanden, zodat deze niet snijden. Zorg voor een warm vest of trui. Pijnklachten kunnen verergeren als u het koud hebt.

• Dieet
  Probeer producten te vermijden met methylxanthines en tyramines. Deze stoffen zitten in koffie, thee, chocolade, wijn, kaas en cola. Ze kunnen invloed hebben op biochemische reacties in het lichaam. U moet deze voedingsstoffen tenminste drie maanden vermijden, voordat u kunt merken of er effect is.

• Teunisbloemolie
  Teunisbloemolie capsules bevatten gammalinoleenzuur (GLA). Gebruik van teunisbloemolie geeft in 40% van de gevallen verbetering van de klachten. Het is te koop bij drogist, reformhuizen of online. Houd de dagdosering van de verpakking aan. Als u na drie maanden geen effect bemerkt, kunt u stoppen. Als u er baat bij heeft gaat u tenminste een half jaar door met gebruik. U kunt dan eventueel stoppen. De klachten kunnen langere tijd wegblijven. Bij terugkeer van klachten kunt u opnieuw starten.

• Pijnbestrijding
  Paracetamol is eerste keus bij pijnstilling, minimaal driemaal daags 1 tablet van 500mg tot maximaal viermaal daags twee tabletten van 500 mg. Als dit niet helpt, kunt u een zgn. NSAID proberen, eventueel in combinatie met Paracetamol. Voorbeelden van NSAID’s zijn Naproxen (tweemaal daags 500 mg), Ibuprofen (driemaal daags 400mg) of Diclofenac (driemaal daags 50 mg). NSAID’s kunnen maagklachten veroorzaken. Om dit te voorkomen, kunt u er (zeker bij langer gebruik) een maagbeschermer bij gebruiken (bv Omeprazol, Pantoprazol eenmaal daags 20 mg). Al deze middelen zijn receptvrij te krijgen bij drogist, apotheek en online. Bij extreme pijnklachten is een doorverwijzing naar het pijnteam mogelijk.

• Cystes
  Een pijnlijke cyste kan leeggezogen worden om de druk ervan af te halen en daarmee de pijnklachten te verlichten. De cyste loopt echter meestal snel weer vol, waarmee de klachten ook weer terug kunnen komen. Het is dus maar een tijdelijke maatregel. Hoe snel de cyste weer vol loopt is niet vooraf te voorspellen, maar dit kan al binnen enkele dagen zijn, tot soms maanden. Cystes zonder klachten kunnen gewoon blijven zitten.

Hormonale behandelingen

• De anticonceptiepil
• 'De pil' kan wisselende effecten hebben op de klachten van mastopathie: bij sommige vrouwen verergeren de klachten, terwijl bij anderen de pil juist zorgt voor verbetering van klachten. Starten, stoppen of veranderen van pil moet daarom individueel uitgeprobeerd worden, om het effect te onderzoeken. Met name bij (ernstige) cyclische mastopathie is een anti hormonale behandeling te overwegen. Aangezien dit veel bijwerkingen kent, wordt hier niet snel toe overgegaan.

Operaties

• Als de mastopathie zich op een vaste plek in de borst bevindt, kan deze plek operatief verwijderd worden. Hierbij moet wel rekening gehouden worden met het feit dat de pijn nog steeds aanwezig kan zijn of dat er op andere plekken in de borst(en) mastopathie ontstaat. Operaties leiden ook tot littekens die ook pijn kunnen veroorzaken. Daarnaast kunnen inwendige littekens voor drogbeelden bij de borstkankerscreening zorgen en aangezien worden voor kanker. Het uitzoeken hiervan kan een stressvolle periode met zich meebrengen.
• Als niets anders heeft geholpen en de pijn onhoudbaar is, wordt in zeldzame gevallen overgegaan tot amputatie van de borsten, al of niet met een reconstructie.

Tot slot

Heeft u na het lezen van de folder nog vragen, neem gerust contact op met de mammapolikliniek.