COPD

In de behandeling van COPD werken we nauw samen met uw huisarts en praktijkondersteuners.

LET OP:
Graag dit persoonlijk document meenemen als u voor controle van uw COPD gezien wordt.

Wat is COPD?

COPD is een longziekte waarbij de longen zijn beschadigd. Deze beschadiging wordt niet meer beter.De afkorting COPD staat voor Chronic Obstructive Pulmonary Disease en is een verzamelnaam voor:

Chronische bronchitis
Bij chronische bronchitis zijn je bronchiën (kleine luchtwegen) steeds ontstoken. Daardoor maakt je lichaam meer slijm aan en is ademhalen lastiger. Je merkt dit door hoesten en soms piepen.
Longemfyseem
Bij longemfyseem gaan er langzaam longblaasjes verloren. De longblaasjes zorgen ervoor dat zuurstof na het inademen in je bloed komt. En dat je afvalstoffen weer kunt uitademen. Hoe minder longblaasjes er zijn, hoe moeilijker dit wordt. Hierdoor kun je het benauwd krijgen.

Meer informatie en uitleg is te vinden op www.longfonds.nl, www.luchtpunt.nl of thuisarts.nl/copd

Bekijk ook de film “Wat is COPD?” van het Longfonds

https://www.longfonds.nl/longziekten/copd/wat-is-copd

Klachten van COPD

Bij COPD kun je last hebben van:

Benauwdheid, ademtekort
Hoesten
Slijm ophoesten
Piepende ademhaling
Vermoeidheid (bij inspanning)
Vatbaarder voor longinfecties
Verminderde spierkracht
Afvallen

Oorzaken van COPD

COPD wordt vaak een rokerslong genoemd. Meestal is roken namelijk de oorzaak van COPD. Roken of mee-roken beschadigt de longen ernstig.

Maar COPD kan ook komen door een erfelijke ziekte, andere schadelijke stoffen (houtstof, lijm, verfdampen), luchtvervuiling, vroeggeboorte met afwijkende longrijping, of moeilijk te behandelen astma. De meeste mensen krijgen pas na hun veertigste COPD.

Hoe ernstig is mijn COPD?

De ernst is niet altijd makkelijk vast te stellen, omdat soms iemand met een slechte longfunctie opvallend weinig klachten heeft, en andersom, iemand met een redelijk goede longfunctie heel veel klachten.

De longarts kijkt naar de volgende drie punten om de ernst van uw COPD in te delen:

De resultaten van het longfunctieonderzoek (spirometrie). Deze vindt u hieronder.
Het klachtenpatroon
Het aantal longaanvallen of ziekenhuisopnames door COPD. Bij 2 of meer longaanvallen per jaar of 1 ziekenhuisopname wegens een longaanval, valt u in de categorie COPD klasse E.

1. Resultaten van mijn longfunctieonderzoek.
FEV1 (= maximale hoeveelheid lucht die u in 1 sec uitademt : als maat voor de vernauwing van de bronchiën).

Mate van chronische bronchitis klachten
Mijn FEV1: ………..L (=……………%) (normaal = …………….%)

Mate van emfyseem
Diffusie (Opname van zuurstof door longblaasjes) meting : …………………..% (normaal = …….…………%)

2. Uw klachtenpatroon.
Hoe veel last heeft u van uw kortademigheid? Omcirkel het cijfer dat bij u past.

Kortademigheidscore mMRC

0. Ik word alleen kortademig bij zware inspanning.
1. Ik word alleen kortademig als ik me moet haasten op vlak terrein of tegen een lichte helling oploop.
2. Door mijn kortademigheid loop ik op vlak terrein langzamer dan andere mensen van mijn leeftijd, of moet ik stoppen om op adem te komen als ik in mijn eigen tempo loop.
3. Na ongeveer 100 meter lopen op vlak terrein moet ik na een paar minuten stoppen om op adem te komen.
4. Ik ben te kortademig om het huis uit te gaan, of ik ben kortademig tijdens het aan- of uitkleden

Score 0-1: COPD klasse A
Score 2 of hoger: COPD klasse B

Mijn COPD klasse:

Ik heb COPD, wat nu?

Behandeling van COPD
COPD is een ziekte van de longen die niet kan genezen. Het allerbelangrijkste om verdere achteruitgang te voorkomen is stoppen met roken. Daarnaast krijgt u inhalatiemedicatie om de klachten van kortademigheid te verlichten en om uw longen te beschermen tegen longaanvallen.

Belangrijk advies voor gezonde longen:

Gebruik inhalatiemedicatie op de juiste manier
Stoppen met roken heeft altijd zin. Het vertraagt de achteruitgang van uw longen
Uitlokkende prikkels vermijden
Beweeg voldoende
Gezond eten, voorkomen van over- of juist ondergewicht.
Zichzelf beschermen tegen infecties door het halen van vaccinaties (denk aan jaarlijkse griepvaccinatie via uw huisarts, corona booster)
Het slijm goed ophoesten

Leefstijl
Uw leefstijl kan invloed hebben op uw klachten. Omcirkel wat voor u van toepassing is bij onderstaande vragen:

Rookt u? ja/nee
Zou u graag willen stoppen met roken? ja/nee
Beweegt u voldoende? ja/nee
Bent u vaak angstig of somber door uw kortademigheid? ja/nee

Interessante leefstijltips, over bijvoorbeeld gezonde voeding en beweegtips zijn te vinden op www.luchtpunt.nl.

Inhalatiemedicatie
U heeft een inhalator voorgeschreven gekregen van uw huisarts of longarts. De medicatie die hierin zit werkt alleen goed als de inhalator goed gebruikt wordt. Daarom krijgt u van uw apotheek en van uw zorgverlener in de huisartspraktijk of het ziekenhuis meermalen per jaar een controle van de techniek.

Onderstaande tabel kan gebruikt worden bij de controle van uw inhalatiemedicatie. Zo wordt opgeschreven wanneer de controle heeft plaatsgevonden en door wie. De zorgverleners weten zo van elkaar of een inhalatiecontrole is gedaan. De controle doen we met uw eigen medicijnen.

Twijfelt u of u de inhalator nog wel goed gebruikt? Dan mag u altijd om een extra controle vragen. Ook kunt u de instructie nog eens rustig nakijken op www.inhalatorgebruik.nl.

Datum:

Controle door:

Techniek opmerkingen:

Wat is een longaanval?

Bij uw COPD ervaart u al iedere dag luchtwegklachten. Deze klachten wisselen vaak per dag, afhankelijk van bijvoorbeeld weersomstandigheden en uw activiteiten. Dit is normaal.

Soms zetten de klachten door en bent u veel kortademiger dan voorheen. Vaak moet u ook meer hoesten met meer slijm. Ademen gaat moeilijk. Deze klachten passen bij een longaanval.

Niet iedere COPD patiënt is gevoelig voor het krijgen van longaanvallen. In overleg met uw behandelaar zal gekeken worden of een longaanval actieplan opgesteld wordt.

Extra uitleg over longaanval
Het is belangrijk om de klachten van een longaanval te leren herkennen en hier al vroeg actie op te ondernemen. Een longaanval kan namelijk extra schade maken in uw longen.

Na een longaanval zijn de meeste patiënten met COPD nog zeker zes weken sneller vermoeid en hebben in conditie ingeleverd.

Waardoor wordt meestal een longaanval veroorzaakt?

Een virus of bacterie. Bijvoorbeeld bij een verkoudheid, griep of longontsteking
Roken (ook meeroken)
Te veel uitlokkende prikkels (prikkelende stoffen, fijnstof)
Stress
Het niet (op de juiste manier) gebruiken van inhalatie medicatie
Soms weten we niet wat de oorzaak is

Hoe herken ik een longaanval?

Ik kan minder doen dan ik gewend ben.
Ik ben benauwder dan gewoonlijk.
Ik hoest meer dan normaal.

Longaanval actieplan
In dit actieplan staat wat u kunt doen bij een longaanval. Bijvoorbeeld dat u extra pufjes kunt inhaleren bij meer klachten. Maar ook wanneer u aan de bel moet trekken om te beoordelen of een kuur prednison of antibiotica nodig is. Het longaanval actieplan wordt ingevuld door uw longarts/huisarts of longverpleegkundige/praktijkondersteuner huisarts.

Lees dit actieplan goed door, zodat u op het moment van een longaanval de informatie al een keer gelezen heeft.

Wat zijn mijn normale klachten?

Omcirkel wat voor u van toepassing is in een normale situatie:

'Ik voel me goed' <-- Tabel s.v.p groen maken

Kortademigheid: Geen - bij inspanning - bij zware inspanning
Hoesten: Veel - Weinig - Af en toe
Slijm: Vastzittend, makkelijk op te hoesten - geen - soms moeilijk op te hoesten
Kleur slijm: Doorzichtig - Blank - Geel - Geel/groen

Uw dagelijkse longmedicatie:

Wat moet ik doen bij meer klachten?

'Het gaat iets minder' <--Tabel s.v.p geel maken
Hebt u vragen of behoefte aan advies

Zijn er veranderingen in uw klachten?

Meer kortademig?
Meer hoesten?
Vastzittend slijm?
...........................

Gebruik dan de volgende medicatie extra:

Tip: Zorg dat uw inhalatiemedicatie in de buurt is. Leg inhalaties klaar op uw nachtkastje voor de nacht.

'Na 2 dagen geen verbetering' <-- Tabel s.v.p. oranje maken
Meer dan 2 dagen in de gele zone of

Bloederig slijm
koorts
helemaal niet in staat activiteiten uit te voeren

Bel uw arts voor een dringende afspraak

- Uw huisarts
- De longverpleegkundige: bereikbaar van ma t/m vrij van 9.00 - 10.00 uur
  op telefoonnummer 0492 - 59 59 42
  
  Buiten kantooruren: neem contact op met de huisartsen post: 088 - 876 5151
  
  Bij klachten binnen 24 uur na ontslag kunt u contact opnemen met
  afdeling longgeneeskunde: 0492 - 59 56 63

'De situatie is bedreigend' <-- s.v.p. tabel rood maken.

Zeer kortademig, ook in rust
Pijn op de borst
Verward, zeer vergeetachtig, duizelig of gevoel flauw te vallen
Moelijk wekbaar

Bel 112 of ga naar de spoedeisende hulp

Meer informatie

Meer informatie over COPD en een longaanval vindt u ook op de volgende belangrijke websites:

Contact

Polikliniek Longgeneeskunde

Locatie Helmond
T: 0492 – 59 59 53

Locatie Deurne
T: 0493 – 32 89 13

LON-56740

Laatst bewerkt: 25-7-2024